سرمقاله (آذر ۱۳۹۴)

ایمپلنت‌های دندانی در دهۀ اخیر، بخش قابل توجهی از درمان‌های دندان‌پزشکی را به خود اختصاص داده است. با گسترش این درمان، روز به روز بر تعداد شکست‌های درمان نیز افزوده می‌شود.

طبق گزارش‌های ارائه شده در برخی از مقاله‌ها، در هر ۴ دقیقه، یک ایمپلنت با شکست مواجه می‌شود یا در آماری دیگر از هر ۵  بیمار با ایمپلنت دندانی، یک بیمار دچار پری ایمپلنتیت می‌شود. این بیماری باعث از دست رفتن استخوان پشتیبان ایمپلنت و سرانجام از دست رفتن ایمپلنت می‌گردد. بسیاری از این رویداد‌ها مربوط به مشکل پروتزی است از جمله طراحی ناصحیح، اورلود و عدم رعایت اصول ساخت پروتز و……. بسیاری دیگر از عدم موفقیت‌ها نیز در رابطه با ارزیابی ناکافی بیمار و طرح درمان غلط و انجام نادرست جراحی برای بیمار است. بسیاری از شکست‌های درمان ایمپلنت نیز ممکن است مربوط به سازه ایمپلنت باشد.

 در بسیاری از مقاله‌های ارائه شده، گزارش ۹۸ ـ ۹۷% موفقیت در درمان ایمپلنت در درازمدت ذکر شده است. گاهی بعضی از شرکت‌های ایمپلنت، میزان موفقیت را تا ۱۰۰% نیز ادعا می‌کنند. ادعائی که منطقاً نمی‌توان پذیرفت.

در کشور ما به موازات پیشرفت جایگاه ایمپلنت در درمان‌های دندان‌پزشکی، ذهنیت منفی در رابطه با این درمان در جامعه شکل گرفته است که گواه آن شکایت های زیادی است که در این رابطه در مراجع قضائی مطرح است.

 در چند سال اخیر بر تعداد شرکت‌های وارد کننده ایمپلنت به کشور با شتاب روزافزونی اضافه شده است. کنترل کیفیت اقلام وارداتی پزشکی از وظایف وزارت بهداشت و درمان است که قاعدتاً در تست‌های تخصصی مربوط به این کار باید انجام شود. هم‌چنین می‌بایست موارد شکست‌های درمان ایمپلنت‌های مختلف با ذکر علت در این مراکز ثبت گردد تا کیفیت این ایمپلنت‌ها محک زده شود. 

موارد شکست‌های درمان ایمپلنت در شرکت‌ها ثبت می‌شود چون دندان‌پزشکان برای دریافت جایگزین سازه‌های بازگشتی حتماً برگه شکست ایمپلنت شرکت را پر می‌کنند و با ذکر علت شکست و تاریخ آن، خلاصه ای از سابقۀ ایمپلنت را به شرکت ارائه می‌دهند ولی شرکت‌ها تاکنون نشان داده اند که علاقه ای به گزارش این شکست‌ها و علت‌های آن ندارند، کما این که در هیچ برنامه ای در این مورد ضرور صحبت به میان نمی‌آید.

با وجود این که شرکت‌ها در بسیاری موارد نقش مؤثری در آموزش ایمپلنت در کشور داشته اند و گاه با دعوت از سخنرانان بین المللی، برنامه‌های با کیفیت خوبی ارائه داده اند ولی قاعدتا هدف اصلی آن‌ها تامین منافع شرکت و فروش بیش‌تر کالایشان است. بدین جهت در برخی موارد مطرح کننده درمان‌هایی می‌شوند که یا در حال تحقیق و بررسی است یا از نظر علمی‌تأیید شده نیست. به عنوان مثال دامنۀ ارتفاع مجاز ایمپلنت را روز به روز افزایش می‌دهند. اگر روزی ایمپلنت با ارتفاع ۸ میلی متر،کوتاه‌ترین ارتفاع مجاز برای ایمپلنت اعلام می‌شد، در حال حاضر ایمپلنت  با ارتفاع ۶ میلی متر مجاز شمرده می‌شود و امکان گذاشتن ایمپلنت‌های کوتاه با در صد موفقیت بالا در خلف ماگزیلا به جای انجام سینوس لیفت باز معرفی و تایید می‌شود و…..

در طی یک سال گذشته، به دو مورد از عدم تطابق پیچ پوشاننده ((CS و فیکسچر در حین جراحی ایمپلنت برخورد کردم که طبعاً برای من و بیمارم مشکل خاص خود را موجب شد. متأسفانه در دومین مورد که در تابستان گذشته اتفاق افتاد علی رغم این که به طور رسمی ‌و طی نامه ای از شرکت مربوطه که یکی از پر فروش‌ترین شرکت‌های واردکننده ایمپلنت در ایران است توضیح خواستم ولی تاکنون پاسخی به من داده نشده است. به نظر می‌رسد که شرکت‌های تولید کننده برای پایین آوردن هزینه‌های تولید این ایمپلنت‌ها، فاز کنترل کیفیت را در این تولیدات حذف یا کم رنگ کرده اند  و این فراورده‌ها به صورت کنترل نشده به بازارهایی چون بازار کشور ما وارد می‌شوند.

بر انجمن‌های علمی‌ متولی آموزش ایمپلنت است که بتوانند این زوایا را روشن کنند، خصوصاً بار تعهد انجمن جراحی دهان و فک و صورت که پرچمدار درمان‌های پیشرفته ایمپلنت است، سنگین تر است زیرا که مقابله با عوارض شکست ایمپلنت و بازسازی‌های مرتبط بر دوش جراحان فک و صورت کشور است.

با این که وظیفه سامان دهی ثبت شکست‌های ایمپلنت بر عهده وزارت بهداشت و درمان است ولی چون این کار انجام نمی‌شود، انجمن‌های علمی می‌توانند به عنوان اولین قدم از اعضای خود بخواهند که در سامانه ای که اعضاء به آن دست‌رسی مستقیم داشته باشند، فیلرها را ثبت کنند. در آن صورت می‌توان بررسی واقعی‌تری از وضعیت کیفی درمان‌های ایمپلنت و کیفیت سازه‌های ایمپلنت به عمل آورد. این کار هم به سود پزشکانی است که مستقیماً درگیر انجام درمان‌های ایمپلنت هستند و هم بیمارانی که هزینه جانی و مالی این شکست ها را می‌پردازند.

چاپ نشریه علمی‌ایمپلنت که بتواند انعکاسی از وضعیت ایمپلنت در کشور باشد از ضروریات بلامنازعی است که باید توسط انجمن‌های علمی‌که در رابطه با ایمپلنت کار می‌کنند به ویژه انجمن علمی جراحان فک و صورت محقق شود.

 

2

در هفتۀ گذشته اولین کارگاه جراحی زنده رینوپلاستی مقدماتی و پیشرفته در دو روز پنج‌شنبه و جمعه توسط بخش جراحی گوش و حلق و بینی دانشگاه علوم پزشکی تهران در بیمارستان امیراعلم برگزار شد. در این دو روز ۶ جراحی زنده انجام شد که بیماران آن موارد متعددی از مشکلات استتیک بینی داشتند و با دقت به عنوان کیس‌های آموزشی انتخاب شده بودند .در حین جراحی سوال‌هایی مطرح می‌گردید و بحث و پرسش و پاسخ مفصل تر پس از هر جراحی انجام می‌شد. نکتۀ مثبت در این برنامه استفاده بخش دانشگاهی گوش و حلق و بینی دانشگاه تهران از پتانسیل علمی ‌و عملی جراحان غیر دانشگاهی در ارائه این برنامه بود که نه تنها موجب ارتقاء سطح کیفی این کارگاه آموزشی شد بلکه نشان دهنده منش و رویه نوین و علم دوستی بود که در راستای هدف‌مند بالا بردن کیفیت برنامه آموزشی، انحصار تنگ نظرانه را کنار می‌زند و فضای کار و تریبون به نیروهای مستعد و فعال علمی ‌و بالینی پزشکان و متخصصان خارج از دانشگاه می‌دهد. جا دارد از برگزارکنندگان این برنامه آموزشی تقدیر و از کار بسیار خوب و ارزشمند آنان ستایش شود.

دکتر میترا  میرمحمدی