سرمقاله (مهر ۱۳۹۵)

در سال ۱۳۵۸ بین دو ترم تحصیلی در زمانی که در سال اول دانشکده دندان پزشکی تهران که در آن زمان کرسی اول دندان پزشکی کشور محسوب می‌شد مشغول به تحصیل بودم، با اشتیاق فراوان در دو هفته تعطیلات برای کارآموزی به مطب دندان پزشکی یکی از بستگانم مراجعه کردم. پیش از آن در زمان انتخاب رشته، با وجودی که در آن زمان جثه ورزشکارانه داشتم قوم و خویش تلاش کردند مرا از انتخاب رشته دندان پزشکی منصرف کنند و به من تفهیم کنند که این رشته اصلاً رشته مناسبی برای یک خانم نیست و بهتر است که رشته پزشکی یا داروسازی را انتخاب کنم. در مدت ۲ هفته کارآموزی که بیش‌تر مشاهده کننده و شنونده بودم نیز مرتباً از طرف آقای دکتر دندان‌پزشک و همکاران او گوشم از این موضوع که دندان پزشکی رشتۀ سختی برای خانم‌هاست و اگر بخواهم در این رشته دوام بیاورم باید حتماً همسری برگزینم که دندان پزشک باشد و در موقع کم آوردن زور برای کشیدن دندان به او متوسل شوم، پر شد. به عبارت دیگر، در این کارآموزی حجت را بر من تمام کردند و چشم‌انداز آینده کاری و افق تیره‌ای را به تمام و کمال به من نشان دادند.

از آن زمان تاکنون که بیش از یک نسل (سی و اندی سال) می‌گذرد چهره و ترکیب دندان‌پزشکی کشور کاملاً تغییر کرده است و در دندان‌پزشکی عمومی و حتی تخصصی بسیاری از دندان‌پزشکان بانو در جایگاه در خور خود به شایستگی ایفای نقش می‌کنند و بالطبع نگرش به نقش زنان در این عرصه به کلی دگرگونه شده است.

اما در حرفۀ سنگین جراحی دهان و فک و صورت وضعیت متفاوت است. هنوز هم درصد زنانی که به این رشته وارد می‌شوند بسیار کم است و هنوز هم مردم با ناباوری با جراحان فک و صورت زن مواجه می‌شوند. من بنا ندارم که در این جا به تجزیه و تحلیل و عوامل مؤثر و واقعی در دیدگاه جامعه و جایگاه بایسته زنان در این حرفه بپردازم و بحث پیرامون این موضوع و تجربیات خود را در بخش تخصصی دانشگاهی و سپس در کار حرفه ای به فرصتی دیگر موکول می‌کنم.

اخیرا در نشریه معتبر Oral Maxillofacial Surgery به مقاله‌ای از همکاران بسیار شاخص جراح فک و صورت که از فعالان آموزشی و علمی و از پیش قراولان جراحان فک و صورت در جهان هستند برخورد کردم که به نظرم رسید که آوردن دیدگاه این همکاران در مورد فعالیت زنان در رشته جراحی دهان و فک و صورت و مطالعه مشکلات آنان، علاوه بر آن که درجه اهمیت این امر را برای آنان نشان می دهد (زیرا که به طور ادواری این موضوع مورد بررسی قرار می گیرد)، همچنین می تواند در آشنایی ما با شرایط و نقش جراحان فک و صورت زن در ایالات متحده امریکا مفید باشد. گرچه شرایط کاری این همکاران متفاوت با ما است ولی مطالعه آن می‌تواند در آشنایی با برخی معضلات عام زنان در حرفه جراحی فک و صورت در جهان سودمند باشد.

دکتر میترا  میرمحمدی